Στον «Παρνασσό» της Αθήνας παρουσιάστηκε η Μουσική Έκδοση «Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία» του Τάκη Παπαποστόλου

Γράφει ο Απόστολος Κων. Καρακώστας

 Στο εμβληματικό μέγαρο του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», έγινε την Τετάρτη 18 Οκτώβρη η παρουσίαση της Μουσικής Έκδοσης «Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία» (Missa Graeca) (Σημ. 1^η) που συνέγραψε ο Αγρινιώτης Μουσικοσυνθέτης Δημήτριος Παπαποστόλου. (1943-2019).

Ο σύλλογος «Παρνασσός» ιδρύθηκε πριν 160 χρόνια και είναι ο παλαιότερος πολιτιστικός σύλλογος της Αθήνας. Στεγάζεται σε ιδιόκτητο μέγαρο στην Πλατεία Καρύτση αρ. 8 στο κέντρο της Αθήνας. (Σημ. 2^η).

 Την παρουσίαση στην οποία παραβρέθηκαν άνω των 200 προσκεκλημένων διοργάνωσε ο μουσικός εκδοτικός οίκος «PanasMusic».

Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Κωστής Τσιάκαλος, δημοσιογράφος-ποιητής και συγγραφέας. (Σημ. 3^η). Μίλησαν για τον Τάκη Παπαποστόλου ο κ. Ευάγγελος Κατσιβανάκης γλωσσολόγος PhD φιλόλογος και μουσικός (Σημ. 4) ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου συνθέτης (Σημ. 5η), ο κ. Άκης Γκολφίδης μηχανικός ήχου (Σημ. 6^η), και ο κ. Θωμάς Λουζιώτης Πρόεδρος της Στέγης Ελληνικών Χορωδιών (Σημ. 7^η).

 Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυνε ο Αντιπρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσού» καθηγητής κ. Σταμάτης Γεωργούλης ο οποίος μίλησε για το κτήριο και τον ιστορικό σύλλογο που μέλη του ήταν σπουδαίοι Έλληνες Λογοτέχνες.

 Ακόμα χαιρετισμό απηύθυνε εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού κ. Γιάννη Χρυσουλάκη η συνεργάτιδά του κα Μαρία Τσολιά η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε τα εξής: «Τιμούμε σήμερα τη μνήμη και το έργο ενός πολύ σπουδαίου μουσικού, ενός μεγάλου Έλληνα που αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη της ουσίας της ελληνικής, βυζαντινής, δημοτικής, αλλά και της εκκλησιαστικής μουσικής». Πρόσθεσε επίσης ότι ο Δημήτρης Παπαποστόλου ήταν ένας Διεθνής Έλληνας, αλλά και σε κάποια περίοδο της ζωής του, Έλληνας της διασποράς. «Τιμούμε τη μνήμη του...και ως Έλληνες αισθανόμαστε περήφανοι για το έργο και την παρακαταθήκη του», κατέληξε η κα Τσολιά.

 Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν πολλοί συγγενείς του Δημήτρη Παπαποστόλου από Αμερική Αθήνα και Αγρίνιο, καθώς και πολλοί Αγρινιώτες φίλοι του και συ χορωδοί του από τον Μουσικό Σύλλογο «Ορφεύς». Μεταξύ αυτών ο καθηγητής κ. Βασίλης Γρηγορόπουλος, ο κ. Παύλος Γρέντζελος, ο κ. Γιάννης Μαργαρίτης, ο κ. Σάκης Γαλανόπουλος, ο κ. Ανδρέας Τσώκος, ο κ. Σωτήρης Νάκης, ο κ. Γαλάνης, ο κ. Βασίλης Πάστρας, η κα Αλεξάνδρα Πάστρα, ο κ. Αντώνης Τρομάρας και πολλοί άλλοι.

 Στο τέλος η αγαπημένη σύζυγος του συνθέτη κυρία Λίνα Παπαποστόλου, με μεγάλη συγκίνηση, ευχαρίστησε από καρδιάς όλους όσους βοήθησαν στην έκδοση της «Συμφωνικής Ορθόδοξης Λειτουργίας», αλλά και όλους τους ομιλητές που συμμετείχαν στην παρουσίαση και τους καλεσμένους που την παρακολούθησαν. Και που με την αγαπητική τους προσέλευση μετέτρεψαν την εκδήλωση σε γιορτή.

 Η εκδήλωση έκλεισε με το κείμενο «Υστερόγραφο» του Τάκη που διάβασε η Αγρινιώτισα ηθοποιός κυρία Λουκία Πιστιόλα.

 Μετά την παρουσίαση του βιβλίου παρατέθηκε δεξίωση στον πάνω όροφο του κτηρίου.

 Σημ. 1^η Η έκδοση περιλαμβάνει Εισαγωγικό Σημείωμα του Συνθέτη, ο οποίος, μεταξύ άλλων, επισημαίνει: «Ο ήχος της Συμφωνικής Ορθόδοξης Λειτουργίας εκπορεύεται από την αρχαία ελληνική μουσική, εναγκαλίζεται με το βυζαντινό μέλος, προσπαθεί να καλύψει την πολιτιστική και πολιτισμική στασιμότητα που έφερε στην Ελλάδα η Φραγκοκρατία και Τουρκοκρατία για πέντε και πλέον αιώνες και δημιουργεί γέφυρες για να διαπεράσει τον ελληνικό ήχο μέσα από τις χαμένες για την πατρίδα μας ιστορικές “αναγεννήσεις”... Με αυτή την ευθύνη της συνέχειας προσπάθησα μέσα στον θρησκευτικό ήχο να διαπεράσω αποχρώσεις και ανταύγειες της δημοτικής μας μουσικής. Προσδοκώ ότι ο πολύπτυχος αρμονικός μανδύας των ηχητικών χρωμάτων και ρυθμών που καθρεφτίζει το ρυθμικό φορτίο των αρχαιοελληνικών κειμένων, δεμένο άρρηκτα με την οκτάηχο, θα ενδύσει τον ψυχισμό του ακροατή».

 Το βιβλίο προλογίζει ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιος, τονίζοντας ότι η Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία του Δημήτρη Παπαποστόλου αγγίζει βαθιά την ψυχή, συγκινεί και ανυψώνει πνευματικά.

 Η έκδοση συνοδεύεται από CD της Συμφωνικής Ορθόδοξης Λειτουργίας ερμηνευμένης από την καταξιωμένη διεθνώς Πειραματική Χορωδία του Δ.Π., μαζί με άλλες πέντε χορωδίες από διάφορα μέρη της Ελλάδας και από το οργανικό σύνολο του συνθέτη Pro Arte, αποτελούμενο από μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ.

 Σημ 2^η Ο Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός» είναι ο παλαιότερος πολιτιστικός σύλλογος της Αθήνας. Ιδρύθηκε στις 24 Ιουνίου του 1865 στην Αθήνα από τα τέσσερα παιδιά του νομισματολόγου Παύλου Λάμπρου με σκοπό την πνευματική κοινωνική και ηθική βελτίωση του λαού μέσα από διάφορες εκδηλώσεις. Σύντομα ο σύλλογος απέκτησε φήμη και κύρος ανάλογο με αυτό μίας ακαδημίας που λειτουργούσε κατά τμήματα, όπως φιλολογικό, αρχαιολογικό, νομικό, καλλιτεχνικό ακόμα και φυσιογνωστικό. Διοργάνωνε διαλέξεις, εκθέσεις, καθώς και διάφορους διαγωνισμούς. Επτά χρόνια από την ίδρυσή του δημιουργήθηκε, κατόπιν πρότασης του Σ. Βασιλειάδη, νυκτερινή σχολή για άπορα παιδιά. Ειδικά με την είσοδο νέων μελών όπως του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, τότε πρύτανη, στον οποίο προτάθηκε η θέση του επίτιμου προέδρου, την οποία και δέχθηκε. Στις 17 Μαρτίου 1875 επήλθε και η επίσημη αναγνώριση του από το κράτος. Πρώτος πρόεδρος του συλλόγου ήταν ο Μιχαήλ Λάμπρος.

 Από το 1877 άρχισε να εκδίδεται και το περιοδικό του συλλόγου με τον τίτλο Παρνασσός. Το 1899 αντικαταστάθηκε από το περιοδικό Επετηρίδα, του οποίου η έκδοση σταμάτησε το 1939.

 Ο σύλλογος σήμερα στεγάζεται σε ιδιόκτητο μέγαρο επί της πλατείας Αγίου Γεωργίου (Καρύτση 8). Το μέγαρο θεμελιώθηκε από τον διάδοχο Κωνσταντίνο Α΄ σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιφικράτη Κοκκίδη. Ο σύλλογος διαθέτει αξιόλογη βιβλιοθήκη καθώς και πινακοθήκη με 250 έργα Ελλήνων ζωγράφων. Η επίσημη διαδικτυακή πύλη πολιτισμού του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός διαθέτει πλούσιο φωτογραφικό υλικό του Συλλόγου, καθώς και τρισδιάστατη εικονική περιήγηση στο ιδιόκτητο κτήριο του Συλλόγου στην Πλατεία Καρύτση.

 Σημ 3^η Ο Κωστής Τσιάκαλος γεννήθηκε στην Σπολάϊτα Αγρινίου όπου τελείωσε το Δημοτικό σχολείο. Συνέχισε στο εξατάξιο Παπαστράτειο Γυμνάσιο Αρρένων στο Αγρίνιο. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Είναι συνταξιούχος δημοσιογράφος-αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Εξπρές», ποιητής και συγγραφέας. Στην «Εξπρές» ξεκίνησε εργαζόμενος από φοιτητής στα κεντρικά της γραφεία που στεγάζονταν στην Πλατεία Καρύτση αρ. 6, δίπλα στον «Παρνασσό». Στις αίθουσες του οποίου βραβεύτηκε δύο φορές σαν ποιητής. Το μακρινό 1974 για 5 ποιήματά του. Τα ποιήματα ήταν: «Υπέρκοσμη ψαλμωδία», «Πηγή», «Άρνηση», «Τι ζητάτε κύριε;» και «Προσανάμματα για καταλύτρα πυρκαγιά». 40 χρόνια αργότερα, στις 22 Δεκεμβρίου 2014, σε ειδική τελετή στον «Παρνασσό», ο διευθυντής του Πολιτιστικού Κέντρου της Ρωσικής Πρεσβείας, κ. Πέτρος Κούπρικοφ, απένειμε στον Κωστή το Ρωσσικό Βραβείο Ποίησης, στα πλαίσια των πολιτιστικών σχέσεων Ρωσίας-Ελλάδας. Ο Κωστής Τσιάκαλος έχει εκδώσει πολλές ποιητικές συλλογές και διηγήματα. Βιβλία του βρίσκονται στο στάδιο της έκδοσης.

 Σημ. 4^η Ο κ. Ευάγγελος Κατσιναβάκης, Επιμελητής της έκδοσης, είναι γλωσσολόγος (διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών), φιλόλογος και μουσικός, ο οποίος και τη συμπλήρωσε με μουσικολογική μελέτη, όπου σκιαγραφεί τις εξελικτικές τάσεις της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων και καθορίζει τη θέση της Συμφωνικής Ορθόδοξης Λειτουργίας εντός του σκιαγραφούμενου πλαισίου. Τονίζει πως ο Δημήτρης Παπαποστόλου συνδύασε με απόλυτη επιτυχία στη Συμφωνική Ορθόδοξη Λειτουργία μια αυθεντική ελληνική αρμονία με καινοφανή στην ορθόδοξη λειτουργική μουσική ρυθμικά στοιχεία και τη χαρακτηρίζει ως έργο με υψηλό επίπεδο συνθετικής έμπνευσης.

 Σημ. 5^η Ο συνθέτης Δημήτρης Παπαδημητρίου αναφέρθηκε εμφατικά στη γνωριμία του με τον Δημήτρη Παπαποστόλου και τόνισε ότι από την πρώτη στιγμή του έκαναν βαθιά εντύπωση οι τρόποι που ο τελευταίος είχε επινοήσει να επεξεργάζεται πολυφωνικά το βυζαντινό μέλος, χωρίς απώλεια του ιδιαίτερου ήθους και ύφους του, αλλά αντιθέτως, με περαιτέρω ενίσχυση της πνευματικότητάς του μέσα από την αρμονία. "Ο Παπαποστόλου είχε τον αλχημιστικό τρόπο να επιλύει πράγματα στη μουσική, θεωρητικά μη επιλύσιμα. Δεν γίνονται αυτές οι επεμβάσεις, χωρίς ταλέντο, όσο και να έχεις μελετήσει και ο Παπαποστόλου διέθετε αυτό το ταλέντο", συμπλήρωσε. Τέλος εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Παπαποστόλου, τονίζοντας πως ότι η ευγνωμοσύνη αυτή θα "εκφραστεί από πάρα πολλούς άλλους Έλληνες συνθέτες στο μέλλον".

 Σημ. 6^η Ο Άκης Γκολφίδης, μηχανικός ήχου, ανέφερε ότι οι αμέτρητες ώρες των ηχογραφήσεων πολυάριθμων έργων του Δημήτρη Παπαποστόλου και ο διαρκής προβληματισμός και η αναζήτηση του τέλειου ήχου εκ μέρους του τελευταίου, αποτέλεσαν για εκείνον πολύτιμες και πολλαπλά διδακτικές εμπειρίες. Ο Δ.Π. παρομοίαζε τον ήχο με γκάμα χρωμάτων και του έδινε να καταλάβει το ρόλο του κάθε χρώματος στην ηχητική παλέτα.

 Σημ. 7^η Ο Πρόεδρος της Στέγης Ελληνικών Χορωδιών, Θωμάς Λουζιώτης, τόνισε πως αισθάνθηκε τυχερός που τον γνώρισε, έμαθε πολλά από τον Παπαποστόλου που ήταν πάντα αυστηρός στην ποιότητα του ήχου και ότι ικανοποιείτο μόνο όταν "επετύγχανε την απόλυτη ισορροπία". Σημείωσε, επίσης, ότι έμαθε πολλά από εκείνον, όχι μόνο για τη μουσική, αλλά και για τις αξίες της ζωής, γιατί "ο Παπαποστόλου δεν ήταν μόνο μουσικός και συνθέτης, αλλά και φιλόσοφος".

Α.Κ.Κ.

 

Θα μας βρείτε και στα κοινωνικά δίκτυα: