Μονές και Ναοί της Αργιθέας (16ος-19ος αιώνας)
Γράφει ο Κ. Π. Τσιάκαλος
Ένα ξεχωριστό βιβλίο με τίτλο «Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του καθολικού της Ιερός Μονής Μπουκοβίτσας Αγράφων - Μονές και Ναοί της Αργιθέας (16ος -19ος αιώνας)» συνέγραψε και κυκλοφόρησε ο Ανθηριώτης Εκπαιδευτικός και Συγγραφέας, Ξενοφών Κουτής,
Στο βιβλίο του ο Ξενοφώντας παρουσιάζει με λεπτομερή περιγραφή τον τοιχογραφικό διάκοσμο της Ι. Μ. Μπουκοβίτσας Αγράφων. Χρησιμοποιώντας πλήθος πηγών τεκμηριώνει τα γραφόμενα με τον καλύτερο και πληρέστερο τρόπο.
Στο βιβλίο του ο συγγραφέας που είναι πλούσιο σε φωτογραφικό υλικό περιλαμβάνει, επίσης, στοιχεία: Ιστορικά, από τη ζωή στο Ανθηρό, δημογραφικά της Αργιθέας και πολλά άλλα.
Η όποια προσπάθεια για την «περιγραφή» του βιβλίου (ιδιαίτερα από κάποιον που δε διαθέτει τις ειδικές γνώσεις) θα το αδικήσει. Εκείνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι «είδα» τις εικόνες «ζωντανές» μπροστά μου με τη λεπτομερή και κατανοητή περιγραφή που κάνει ο συγγραφέας. Γι’ αυτό αντί άλλης παρουσίασης - περιγραφής θα παραθέσω αποσπάσματα από τα προλογίσματα που έκαναν άνθρωποι με γνώσεις και ιδιαιτέρου κύρους.
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ.κ. Τιμόθεος μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Αδιαμφισβήτητα, η επιστημονική αναφορά σε συνδυασμό με την συστηματική έρευνα πάνω σε σημαντικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με την πλούσια πολιτιστική, θρησκευτική και ιστορική παράδοση του ευλογημένου τούτου τόπου μας θεωρείται - αν μη τι άλλο - επιβαλλόμενη αναγκαιότητα και χρέος μας, προκειμένου να αναδειχθεί και να διατηρηθεί η κληρονομιά των προγόνων μας. Επί πλέον, η επιστημοσύνη ενός τέτοιου συγγραφικού έργου τεκμηριώνεται κι από την υπάρχουσα βιβλιογραφία και ο κ. Κουτής την χρησιμοποιεί επαρκώς και δεοντολογικώς στην εν λόγω εργασία του...»
Ο Φιλόλογος - Ιστορικός - ερευνητής, Δημήτρης Π. Γρίβας, αναφέρει στο προλόγισμά του:
«Ο συγγραφέας θεμελιώνει σεβαστικά τις θέσεις του «(...) τα ιερά αυτά μνημεία, τα Μοναστήρια και οι Εκκλησίες ήταν ανέκαθεν σημείο αναφοράς, πολύτιμος θησαυρός και αδαπάνητη πηγή δύναμης (...)»
...
Οι θέσεις - τοποθετήσεις του συγγραφέα, θεμελιωμένες σε οπτικό υλικό (φωτογραφημένες τοιχογραφίες, Ναοί, ....)και επιγραφές και σε ενθυμήσεις εκκλησιαστικών βιβλίων, αποπνέουν εγκυρότητα....
Η λεπτομερής προσέγγιση των ποικίλων ενοτήτων δείχνει σοβαρό μελετητή και σιγουρεύει τον αναγνώστη για επίσης σοβαρή ανάγνωση. Δεν αναφέρει απλώς, περιγράφει, συσχετίζει. Δίνει πλήρη αναφορά στο αντικείμενό του, στάση που προσιδιάζει σε βαθύ γνώστη θεολογικών ζητημάτων.»
Η Θεολόγος - Ιστορικός (Πρόεδρος του Συλλόγου Θεσσαλών Ν. Ιωνίας, κα Αναστασία Κλάρα γράφει, μεταξύ άλλων, για τον συγγραφέα και το έργο του:
«Ο Ξενοφώντας Κουτής με το παρών σύγγραμμα συνεχίζει ακούραστα το καθήκον του προς τον τόπο που γεννήθηκε και τόσο πολύ αγάπησε, που αποτελεί, όπως ο ίδιος λέει, "δύσκολή γραφή", ωστόσο δεν άφησε να ξεφύγει τίποτα από τη γραφίδα του. Στα προηγούμενα τρία έργα του κατέγραψε με ευλάβεια και ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ιστορία, τον πολιτισμό, τα ήθη, τα έθιμα και τα γενεαλογικά δέντρα αυτού του τόπου, καταθέτοντας και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Με την καταγραφή της ιστορίας των Εκκλησιών και των μοναστηριών των Αγράφων, που είναι θεματοφύλακες και θησαυροί της πολιτιστικής κληρονομιάς, προσθέτει ένα σημαντικό θεμέλιο στην τοπική ιστορία και καλύπτει ένα μεγάλο κενό στη βιβλιογραφία που θα κληρονομήσουν οι επόμενες γενιές.
......
Ο τρόπος που επεξεργάζεται τα θέματα έχει διττή δύναμη. Αυτή της απλότητας, που κάνει το έργο κατανοητό και προσιτό στον κάθε αναγνώστη και από την άλλη την ακρίβεια της καταγραφής και την άρτια δομημένη σύνθεση, που κάνει το έργο σοβαρό οδηγό για κάθε μελετητή που διαθέτει ιστορικές και θεολογικές γνώσεις.»
Τα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ του βιβλίου:
ΚΕΦΑΛΑΙΑ |
ΣΕΛΙΔΑ |
||
ΠΡΟΛΟΓΟΣ |
009 |
||
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ |
|
||
Το Ανθηρό- ονομασία και ιστορία |
012 |
||
Η ζωή στο Ανθηρό |
023 |
||
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ |
|
||
Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΠΟΥΚΟΒΙΤΣΑΣ |
|
||
Παραδόσεις |
026 |
||
Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής |
027 |
||
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ |
|
||
Το καθολικό - Η ιστορία και η αρχιτεκτονική |
030 |
||
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ |
|
||
Το εικονογραφικό πρόγραμμα |
036 |
||
Εικονογραφική ανάλυση |
042 |
||
Η Αγιογράφηση του Ιερού Βήματος |
043 |
||
Η Αγιογράφηση της τέταρτης ζώνης του Καθολικού |
064 |
||
Οι Οίκοι του Ακάθιστου Ύμνου (3η ζώνη) |
106 |
||
Οι Προφήτες |
128 |
||
Οι Αρχάγγελοι Γαβριήλ και Μιχαήλ |
133 |
||
Οι Ευαγγελιστές |
136 |
||
Οι Άγιοι στον Κυρίως Ναό - οι Απόστολοι |
139 |
||
Μοναχοί Άγιοι |
141 |
||
Ιαματικοί Άγιοι |
147 |
||
Οι Προπάτορες |
150 |
||
Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη |
150 |
||
Στρατιωτικοί Άγιοι |
152 |
||
Μάρτυρες Άγιοι |
156 |
||
Η Αγιογράφηση του Νάρθηκα |
160 |
||
Το Ιερό Τέμπλο και ο χορός |
166 |
||
Το Μοναχικό ή Αγγελικό Σχήμα |
171 |
||
Σχέδια |
172 |
||
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ |
|
||
ΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΝΑΟΙ ΤΗΣ ΑΡΓΙΘΕΑΣ (Μετά την περιγραφή της κάθε Μονής παρουσιάζονται στοιχεία για τους άλλους Ναούς της Κοινότητας στην οποία ανήκει αλλά και για ναούς άλλων κοινοτήτων.) |
|
||
Η οικονομική ζωή της Αργιθέας τον 17ο και 18ο αιώνα |
184 |
||
Ο πληθυσμός της Αργιθέας τον 17ο αιώνα |
186 |
||
Η Ιερά Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου Κατουσίου |
188 |
||
Η Ιερά Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου Μεσοβουνίου |
203 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Τριζόλου |
206 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου Λιασκόβου |
208 |
||
Η Ιερά Μονή Τιμίου Ιωάννη του Προδρόμου Κνίσεβου |
211 |
||
Η Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Βραγκιανών |
213 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίας Κυριακής Καταφυλλίου |
220 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας Δροσάτου |
222 |
||
Η Ιερά Μονή «Γενέθλιον της Θεοτόκου» Βλασίου |
225 |
||
Η Ιερά Μονή Γενέσιον της Θεοτόκου Πετρίλου |
229 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους Στεφανιάδας |
235 |
||
Η Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους Λεοντίτου |
237 |
||
Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Φουντωτού |
239 |
||
Η Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία Σπυρέλου |
240 |
||
Η Ιερά Μονή Σπηλιάς Κουμπουριανών |
248 |
||
Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κουμπουριανών (Κώστη) |
253 |
||
Πίνακες |
256 |
||
Βιβλιογραφία |
276 |
Ο Ξενοφών Κουτής αφιέρωσε το βιβλίο του αυτό στους γονείς του,
Το δώρισε δε, στην Ιερά Μονή Μπουκοβίτσας.