Ela na paiksoume

Koumpouriana

29 - 03 - 2024
Καταφύλλι
Σύλλογοι
Είσοδος μελών
Συνδεδεμένοι χρήστες

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 251 guests και one member

Παραπομπές
Ενημέρωση - ψυχαγωγία

Ela na paiksoume

Αναδημοσίευση από την Διαδικτυακή εφημερίδα Άνω Λιοσίων-Ζεφυρίου-Φυλής «ΦΥΛΑΡΧΟΣ»
Επιμέλεια άρθρου: Ευμορφία Τριανταφύλλου
Εξαίσια πολιτιστική αναβίωση του εθίμου από τον Σύλλογο Θεσσαλών Φυλής “Ρήγας Φεραίος”

09 GournoxaraΗ “Γουρνουχαρά” του Συλλόγου Θεσσαλών Φυλής, υπήρξε μεγάλη το μεσημέρι της Κυριακής 18 Δεκεμβρίου στο ανοιχτό γήπεδο του Αγίου Νικολάου.

Τα μέλη του Συλλόγου κατάφεραν με τη φιλοξενία τους και το γλυκόπιοτο κρασί να ζεστάνουν το κόσμο που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα, παρά το τσουχτερό κρύο των ημερών.

Αυτό που προκάλεσε ιδιαίτερα θετικές εντυπώσεις ήταν το εξαίσιο θεατρικό δρώμενο της αναβίωσης του εθίμου της “Γουρνοχαράς” από τα μικρά και τα μεγάλα μέλη του Συλλόγου.

Την διοργάνωση της εκδήλωσης στήριξε ολόπλευρα ο Αθλητικός και Πολιτιστικός Οργανισμός η “Πάρνηθα” του Δήμου Φυλής και ο Πρόεδρος Γιώργος Μαυροειδής ανταποκρινόμενος στην πρόσκληση ευχήθηκε από μικροφώνου σε όλο τον κόσμο να έχει καλές γιορτές.

Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε και η δέσμευση του Δημάρχου Χρήστου Παππού προς τον Σύλλογο ώστε να εκπροσωπήσει το Δήμο Φυλής στο Πανθεσσαλικό αντάμωμα. Ο Δήμαρχος εξάλλου πέρασε από όλα τα τραπέζια κι αντάλλαξε ευχές με τον κόσμο για καλές γιορτές.

Χαιρετισμό προς τα μέλη και τον κόσμο που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα απηύθυνε επίσης ο δραστήριος Πρόεδρος του Συλλόγου Ανρέας Νταρζάνος ο οποίος τόνισε ότι ο Σύλλογος θα συνεχίσει με προσήλωση την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει για την αναβίωση της θεσσαλικής παράδοσης και την μεταλαμπάδευση της στις επόμενες γενιές και πράγματι λίγη ώρα μετά επιβεβαιώθηκε μέσα από το υπέροχο θεατρικό δρώμενο της “Γουρνοχαράς” που κέρδισε τις εντυπώσεις κι ενθουσίασε μικρούς και μεγάλους.

Το “παρών” στην εκδήλωση και τις ευχές του στον κόσμο έδωσε και ο Πρόεδρος της Πανθεσσαλικής Στέφανος Κούτρας ο οποίος κάλεσε τον κόσμο να συμμετάσχει σε όλες τις μεγάλες εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν το επόμενο διάστημα από την Πανθεσσαλική Στέγη.

Από κει και ύστερα τον λόγο είχε η παράδοση και η μουσική. Το έθιμο της “Γουρνοχαράς” εξελίχθηκε σε ένα αυθόρμητο και γνήσιο λαϊκό γλέντι με τον Κώστα Μήτση και την ορχήστρα του που σε συνδυασμό με το καλό κρασί και τους εκλεκτούς μεζέδες ανέβασαν το θερμόμετρο του κεφιού στα η ύψη!

Λίγα λόγια για το έθιμο της Γουρουνοχαράς

Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα σε πολλές περιοχές της Ελλάδος και της Θεσσαλίας είναι η γουρουνοχαρά ή γρουνουχαρά.

Λέγεται πως, οι οικογένειες αγόραζαν το γουρούνι, από το μήνα Μάιο και το συντηρούσαν με κολοκύθια και πίτυρα, σε νερό, είτε στο ποτάμι. Το γουρούνι ήταν απαραίτητο για ένα αγροτικό σπίτι, καθώς από το γουρούνι έπαιρναν τη λίπα, το κρέας, τα λουκάνικα κι έφτιαχναν τα γουρνοτσάρουχα. Αποτελούσε ντροπή για το σπίτι εκείνο, που δεν είχε γουρούνι, καθώς θεωρούνταν παρακατιανό, φτωχό κι ανοικοκύρευτο.

Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα, για κάθε σφαγή μεγάλου γουρουνιού απαιτούνταν 5-6 άνδρες, ενώ επακολουθούσε γλέντι μέχρι τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και τη μεθεπόμενη μέρα. Οικογένειες, συνήθως συγγενικές, καθόριζαν με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της.

Επειδή όμως η όλη εργασία είχε ως επακόλουθο το γλέντι και τη χαρά, γι' αυτό και η ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως "γουρουνοχαρά ή γρουνουχαρά". Όταν μάλιστα προσκαλούσαν κάποιον την ημέρα αυτή, δεν έλεγαν "έλα να σφάξουμε το γουρούνι", αλλά "έλα, έχουμε γουρουνοχαρά". Το σφάξιμο των γουρουνιών δεν συνέπιπτε τις ίδιες ημερομηνίες κατά περιφέρειες. Σε άλλες περιοχές τα έσφαζαν 5-6 ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα και σε άλλες άρχιζαν από την ημέρα των Χριστουγέννων και μετά, ανάλογα με την παρέα. Τα περισσότερα γουρούνια σφάζονταν στις 27 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Στεφάνου. Γι' αυτό και η γιορτή αυτή ονομαζόταν "γρουνοστέφανος ή γουρουνοστέφανος". Υπάρχουν όμως και μικρές περιοχές που τα έσφαζαν ένα μήνα ή και περισσότερο, μετά τα Χριστούγεννα.

Κατά το έθιμο, νοικοκυρά έδινε μικρή ποσότητα αναμμένης στάχτης και θυμίαμα στο σφαγέα, ο οποίος, αφού θυμιάτιζε τους εργαζόμενους και όλους τους άλλους, για να έχουν την ευλογία του Χριστού και να εξαφανιστούν οι καλικάντζαροι, έριχνε τη στάχτη με το θυμίαμα στο λαιμό του γουρουνιού, για να είναι ευλογημένο και καλό το κρέας του. Ένας άλλος έπαιρνε λίγο αίμα κι επάλειφε τα μικρά παιδιά στο πρόσωπο για να είναι γερά, ανθεκτικά στους ψύλλους, στις αρρώστιες, και να μην επηρεάζονται από τα κακά πνεύματα. Στη συνέχεια, οι άνδρες έγδερναν το γουρούνι, και το δέρμα, αφού το αλάτιζαν, το δίπλωναν στα τέσσερα και το κρατούσαν για να φτιάξουν τα γουρνοτσάρουχα για τις καλοκαιρινές δουλειές τους.

Μετά το γδάρσιμο, άρχιζε το κόψιμο του λίπους (παστού), για να γίνει έπειτα το κόψιμο του κρέατος σε μικρά τεμάχια. Το λίπος αυτό, αφού το έλιωναν πρώτα, το έβαζαν σε δοχεία λαδιού ή πετρελαίου και αφού πάγωνε, διατηρούνταν σχεδόν όλο το χρόνο. Οι κάτοικοι της Θεσσαλίας το χρησιμοποιούσαν όλο το χρόνο και σε όλα σχεδόν τα φαγητά. Υπήρχαν μάλιστα περιπτώσεις που πολλοί δεν το αντικαθιστούσαν με τίποτα. Ακόμα και το καλοκαίρι στα φαγητά τους χρησιμοποιούσαν λίπος, γιατί το θεωρούσαν δική τους παραγωγή και επομένως φθηνό, σε αντίθεση με το λάδι που το αγόραζαν μισή ή μια οκά για να περάσουν ένα και δυο μήνες. Επίσης, πολλές φτωχές οικογένειες δεν αγόραζαν καθόλου λάδι και δεν ήξεραν ούτε ποιο είναι το χρώμα του.

Στη συνέχεια, τεμάχιζαν το κρέας και τοποθετούσαν αλατισμένα τα κομμάτια σε πλιθάρια, που τα είχαν για φαγητό όλο σχεδόν το χειμώνα και τα μαγείρευαν με τραχανά και πλιγούρι. Επίσης έφτιαχναν και λουκάνικα έκοβαν τα πράσα σε μικρά-μικρά τεμάχια και τα είχαν έτοιμα να γεμίσουν τα λουκάνικα. Μετά το φαγητό, οι άνδρες έκοβαν το κρέας πάνω στην τάβλα, με τα ψαλίδια, το οποίο ανακάτευαν με τα τριμμένα πράσα και το έβαζαν σε χάλκινη κατσαρόλα και τα ζέσταιναν, αφού έριχναν συγχρόνως ρίγανη, πιπέρι και αλάτι. Στη συνέχεια περνούσαν τα λουκάνικα σ' ένα ξύλινο δοκάρι και τα κρεμούσαν για να στεγνώσουν.

Έφτανε πλέον το μεσημέρι. Η τάβλα ήταν έτοιμη για το φαγητό, με ντόπιο κρασί. Τσίπουρο έπιναν κατά την ώρα της δουλειάς.

Μετά, οι άνδρες έφευγαν για τα σπίτια τους, αλλά το βράδυ επέστρεφαν στο σπίτι του νοικοκύρη για να φάνε και να γλεντήσουν, να χαρούν και να απολαύσουν τους καρπούς του κόπου τους. Οι γυναίκες είχαν έτοιμα τα φαγητά, όπως πίτες- συνήθως με τυρί- κόκαλα βρασμένα, ψητό στη σχάρα κρέας και άφθονο κρασί από το αμπέλι. Τα μεσάνυκτα κι ύστερα από πολλά τραγούδια και χαρά, όπως κι ευχές προς το νοικοκύρη, έφευγαν για τα σπίτια τους.

Το έθιμο τηρήθηκε μέχρι το 1940. Συνεχίστηκε βέβαια και αργότερα, μέχρι το 1955, αλλά τα μεγάλα γεγονότα, Κατοχή και εμφύλιος πόλεμος, ανέκοψαν τον ενθουσιασμό και ανέτρεψαν μια παραδοσιακή συνήθεια που κράτησε πολλούς αιώνες.Σήμερα το έθιμο τηρείται και πάλι σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας. Στις πόλεις όμως γιορτάζεται στις πλατείες των συνοικιών, με εκδηλώσεις κεφιού και γλεντιού, προσφέροντας άφθονο κρασί και ψημένο χοιρινό κρέας.

Δείτε περισσότερα φωτογραφικά στιγμιότυπα από την εκδήλωση των Θεσσαλών Φυλής ΕΔΩ:

Ο Δήμαρχος Φυλής, κ. Χρήστος Παππούς.
 
Ο πρόεδρος της Πανθεσσαλικής Στέγης, κ. Στέφανος Κούτρας.
 
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Θεσσαλών Φυλής, κ. Ανδρέας Νταρζάνος.
 
Σύλλογος Θεσσαλών Φυλής Έθιμο "Γουρνουχαράς".
Ο καιρός στο Καταφύλλι
Εφημερίδα
Σελίδες μελών
Τυχαία εικόνα
phoca_thumb_l_028_DSC_0468.jpg
Πρωτοσέλιδα
Δήμος Αργιθέας
Τελευταία άρθρα