Γράφει ο Μενέλαος Παπαδημητρίου
H Θέωση του κάθε Χριστιανού επέρχεται ιδιαιτέρως τη Μεγάλη Εβδομάδα με τις αγρυπνίες που έχουν ξεχωριστό και κατανυκτικό χαρακτήρα ώστε η ψυχή ημών των Χριστιανών να έρχεται και μέσω των Παθών του Θεανθρώπου Χριστού κοντά - κοντά με το Θεό.
Όπως δε γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Συναΐτης «Ο άγρυπνος οφθαλμός εξήγνισε τον νου, ενώ ο πολύς ύπνος επώρωσε την ψυχή».
Οι αγρυπνίες στην Αργιθέα αλλά και σε κάθε Ελληνική περιοχή αρχίζανε από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων- κυρίως όμως από τη Μεγάλη Δευτέρα και κρατούσαν ως το βράδυ της Αναστάσεως, όσο δηλαδή η Μεγάλη Εβδομάς, η Εβδομάς των Παθών του Κυρίου.
Στα Χωριά της Αργιθέας αλλά και σε κάθε Χωριό της Ελληνικής υπαίθρου οι Αγρυπνίες είχαν ξεχωριστή σημασία αφού επέτειναν αφενός το Θρησκευτικό-Χριστιανικό συναίσθημα, αφετέρου λόγω της ομαδικής πορείας προς την Εκκλησία μας έκαναν να νικάμε το φόβο του σκότους!!!
Ειδικά για εμάς τα μικρά παιδιά έπαιρναν και τη μορφή της ιεροτελεστίας με τις λαμπαδηδρομίες και τις περιμέναμε πως και πως!!!
Συγκεκριμένα και επειδή οι Αγρυπνίες γίνονταν στην κεντρική Εκκλησία του Χωριού τα δε σπίτια μας ήταν σε συνοικισμούς που απείχαν ως και μία ώρα και τα μέσα του φωτός ήταν ελάχιστα (ζούσαμε με τις λάμπες και τα καντήλια και το πολύ να είχε το κάθε σπίτι από ένα φακό - αλλά και αυτό ήθελε να ’χεις λεφτά για την πλάκα - στήλη και που τα λεφτά…) για να βλέπουμε τη νύχτα στο πήγαινε - αλλά κυρίως στο γύρισμα στα σπίτια μετά την αγρυπνία, εμείς παρέες-παρέες του ίδιου συνοικισμού από καιρό μαζεύαμε τα πεταμένα παλιοπάπουτσα (αυτά που δεν έπαιρναν άλλο μπάλωμα) - κυρίως από καβουτσούκια, μπότες, αλλά και κομμάτια από παλιά πισσόχαρτα που τα παίρναμε από τις σκεπές των μαντριών και τα μπήγαμε σε ένα μακρύ χλωρό κοντάρι (κυρίως από γράβο που ήταν ξύλο σκληρό) στη μορφή ενός κοκορετσιού. Φτιάχναμε δε τουλάχιστον έξι κοντάρια για όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Επειδή η συλλογή των παλιοπάπουτσων δεν απέφερε και πολλά πράματα, αφού δίναμε όλη τη δύναμή μας στα κτηνοτροφικά καθήκοντα και τελειώναμε νωρίς, ξεκινούσαμε για την εκκλησία λίγο πριν το σουρούπωμα για να έχουμε τη φωταγωγία των καβουτσουκιών στην επιστροφή. Εκεί ήταν το μεγάλο πρόβλημα αφού δίχως φως τσακίζαμε τα καλάμια από τα πόδια μας στις πέτρες… Κοντά τα παντελόνια και τα τσιρέπια δεν έσωναν την κατάσταση…. Άλλωστε οι Αγρυπνίες ήταν πολλές και έπρεπε να βγούμε πέρα.
Για εμάς τα παιδιά δεν ήταν τόσο το εκκλησιαστικό σκέλος των Αγρυπνιών, όσο οι λαμπαδηδρομίες της επιστροφής μέσω αυτών των πρωτόγονων κατασκευών. Ήταν για εμάς και τρόπος επιστροφής αλλά και μορφή διασκέδασης!!!
Τελειώνοντας η Αγρυπνία, οι γονείς - αν είχαν έρθει στην Εκκλησία - συμμάζευαν τα μέλη της οικογένειας και έπαιρναν το δρόμο της επιστροφής στα σπίτια.
Μανάδες με τα καντήλια στα χέρια ή ακόμα και δαυλό αναμμένο που ζητούσαν και έπαιρναν από κάποιο συγγενικό σπίτι του Χωριού, ο πατέρας με το φακό στα χέρια για να φέγγει σε όλους και οι φωνές έδιναν και έπαιρναν… φέξε και σε εμένα δε βλέπω θα τσακιστώ…. Λόγω δε του γεωφυσικού ανάγλυφου με σκαρφαλωμένους τους συνοικισμούς στις πλαγιές των βουνών, εκεί στο καταμεσιάνυχτο έβλεπες τις παρέες των πιστών που κινούνταν και άκουγες τις φωνές τους.
Εμείς, έχοντας κάνει το κουμάντο μας, φεύγαμε ή μπροστά ή μέναμε παραπίσω, ανάβαμε τα καβουτσούκια στα ξύλινα κοντάρια και σα διαόλοι από τα ρέματα φωνάζαμε πανηγυρίζοντας!!!
Παίρνοντας αυτά φωτιά φεγγοβολούσε ο τόπος και πηγαίναμε σα να ’ταν μέρα!!!
Κρατούσε το κοντάρι πότε ο ένας και πότε ο άλλος και αυτά καίγοντας έσταζαν στο δρόμο.
Δεν ήταν λίγες οι φορές που αν δεν πρόσεχες να κρατάς το κοντάρι σε απόσταση ασφαλείας να έσταζε και επάνω σου και τότε σε έκαιγε και ρέκαζες από τον πόνο.
Το ανυπόφορο όμως ήταν η μυρουδιά που έβγαζε το καμένο καουτσούκ. Αν και σε ανοιχτό - υπαίθριο χώρο η βρώμα ήταν απαίσια… όμως τη συνηθίσαμε… βλέπετε τα μέσα στην περίπτωση αυτή αγιάζουν το σκοπό!!!!
Περνώντας τα χρόνια και μη αφήνοντας καβουτσούκι για καβουτσούκι, εκτός από αυτά που φορούσαμε στα πόδια, μάθαμε άλλη τέχνη από έναν μεγαλύτερο που είχε κατέβει στο Μουζάκι ως μαθητής Γυμνασίου.
Παίρναμε πεταμένες παλιοκονσέρβες, τους φτιάχναμε μακριά ουρά και γερή από σύρματα, βάζαμε μέσα άμμο, κλέβαμε από τα σπίτια μας λίγο - λίγο πετρέλαιο από μέρες και το βάζαμε σε μια μπουκάλα (το είχαμε για τις λάμπες και τα καντήλια και ήταν δυσεύρετο - έπρεπε οι γονείς μας να το φέρουν ζαλίκα από το Μουζάκι σε μπούγλα μαζί με αλάτι και άλλα χρειώδη - δεν είχε έρθει ακόμα το μονοπώλιο στο Χωριό) και το βράδυ της Αγρυπνίας τα παίρναμε μαζί μας. Λίγο πριν μπούμε στο Ανθηρό τα κρύβαμε μέσα στα βάτα και στην επιστροφή τα παίρναμε. Ρίχναμε το πετρέλαιο μέσα στην κονσέρβα με τον άμμο, ανάβαμε και έτσι βλέπαμε να γυρίσουμε στα σπίτια.
Σε μια Αγρυπνία όμως την πατήσαμε.
Κάποια άλλα παιδιά προφανώς μας είδαν ότι κάτι κρύψαμε και μας πήραν τις κατασκευές. …..Γυρίζοντας με χαρά να τα πάρουμε, δεν τα βρήκαμε.
Στενοχώρια μεγάλη, βρισίδια πολλά που μας έβγαλαν από μέσα μας το Χριστιανικό πνεύμα της βραδιάς.
Να γράψω τι πάθαμε στην επιστροφή; Διαδρομή 1 ώρας την κάναμε 2 και ώρες. Και δεν είναι αυτό, μακελευτήκαμε στα πόδια από τα πεσίματα στις πέτρες….!!!
Την άλλη μέρα ρώταγε η Μάνα μου η Κατέρω: «που τα σακάτεψες τα πόδια σ΄ παιδάκι μ απόψι; Πάω να φέρω αλφές να σ΄βάλω απάν και να στα δέσω… θα πληγιάεις… Ανάστασ’ έρχεται και συ σακατέφκες… άμα σε ιδεί ο πατέρας έτσι δε γλιτώνς…».
Στιγμές και σκηνές που στα νέα παιδιά σήμερα ασφαλώς και θα φαντάζουν ως παραμύθια. Άλλα τα δικά μας χρόνια κι άλλα τα σημερινά.
Ωσπόσα να θυμηθώ και ωσπόσα να γράψω από εκείνα τα χρόνια;
Παιδί και Πάσχα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα!!!
Κι όλοι έχουμε στην ψυχή μας τις παιδικές Πασχαλινές αναμνήσεις!!!
Μνήμες ανεξίτηλες από το διάβα της ζωής!!!
Κι όταν δεν μπορείς να κάνεις ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ, όπως εγώ φέτος, τότε το ζεις με τις αναμνήσεις και ιδίως των παιδικών σου χρόνων και με τις αναμνήσεις των Χωριανών σου εκείνα τα χρόνια που το Χωριό έσφυζε από ζωή και κάθε σπίτι είχε τη χαρά του, ετοίμαζε τα παραδοσιακά φαγητά, γλυκά, κόκκινα αυγά και τον οβελία - το αρνί ή κατσίκι για τη σούβλα!!!
Ανθηριώτισσες και Ανθηριώτες,
Αργιθεάτισσες και Αργιθεάτες,
Φίλες και Φίλοι, όπου Γης
Εύχομαι σε όλες και όλους - Καλό Μεγαλοβδόμαδο - Καλές Αγρυπνίες - Καλή Ανάσταση και Καλή Λαμπρή!!!
Αθήνα, 2.4.2018
Μενέλαος Νικ. Παπαδημητρίου
