Ποίημα-αφιέρωμα του Πατριάρχη της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στη χάρη Της!
Της αγιογράφου, κριτικού βιβλίου-τέχνης, Μαριλένας Φωκά (ΜΑ)
Η 21η Οκτωβρίου είναι μια σημαντική Θεομητορική εορτή. Εορτάζεται με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια σε πολλά μέρη της Ελλάδας το γεγονός της εισόδου Της Θετόκου στο Ναό του Σολομώντα, γνωστή ως Τα Εισόδια Της Θεοτόκου από τους θεοσεβείς γεννήτορές Της, Ιωακείμ και Άννα. Ένα από τα μέρη που τιμάται ιδιαίτερα η συγκεκριμένη εορτή είναιΣτην Παναγιά την Κουνίστρα αφιέρωσε ο Πατριάρχης της ελληνικής λογοτεχνίας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το κάτωθι ποίημα:
Ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Στην Παναγία την Κουνίστρα
Εις όλην την Χριστιανοσύνη
μια είναι μόνη Παναγία αγνή,
κόρη παιδίσκη, Άσμα των Άσμάτων,
χωρίς Χριστόν, θείο παιδί, στά χέρια,
και τρεφομένη με αγγέλων άρτον!..
Εσύ' σαι η μόνη Παναγία Κουνίστρα,
που εφανερώθης στης Σκιάθου το νησί,
εις δένδρον πεύκου επάνω καθημένη,
κ' αιωρουμένη εις τερπνήν αιώραν,
όπως αι κορασίδες συνηθίζουν...
Εφανερώθης, κι όλος ο λαός
μετά θυμιαμάτων και λαμπάδων
εν θεία λιτανεία σε παρέπεμψε -
κ' εσήκωσεν ωραίον λευκόν ναόν,
που με πιατάκια ελληνικά σου στόλισε!..
Κι όλος ο ήλιος έλαμπεν εις τον ναόν σου,
και φως τον πλημμυρούσε μαργαρώδες,
όλα τ' άστέρια εφεγγοβολούσαν,
και η σελήνη εχάιδευε γλυκά
τα απλά της εκκλησίας σου καντιλάκια !..
Κ' είδες, η Κόρη, του λαού την πίστιν,
είδες και την πτωχείαν κ' ευσπλαχνίσθης,
όπως το πάλαι είχε σπλαχνισθή ο Υιός σου
τους προγόνους του ίδιου του λαού,
ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα...
Κι άρχισες να γιατρεύης τους αρρώστους
και να γιατρεύης τους δαιμονισμένους -
που ήρχετο ώρα κ' εις τους τοίχους εχτυπώντο
με φοβερόν συγκλονισμόν -
κι άρχισες, θεία, να θαυματουργής!..
Κ' η χάρη σου ξαπλώθηχε ως τα πέρατα
του ειρηνικού νησιού της Σκιάθου -
ω Παναγιά μου, κόρη πάναγνη, καλή!
...Κ' ίσως να φτάση κι ως εμένα και ν' απλώση
γαλήνη στην ψυχή μου, την αμαρτωλή...
Είναι ένα ποίημα που συνιστά εγκώμιο και ομολογία πίστεως αποτελούμενο από επτά στροφές -σεπτός αριθμός- που εξιστορεί την ανεύρεση της θείας εικόνας αλλά παράλληλα, με τη λιτή δομή του και την γραμματολογική του μορφή μας εισάγει στην ιεραχική τάξη της εκκλησίας.. Η Παναγία, ο Χριστός αλλά και η Χριστιανοσύνη καταγράφονται με κεφαλαιογράμματα στοιχεία ενώ οι άγιοι άγγελοι ακολουθούν ως δορυφόροι Της, να εγγράφοινται με μικρογράμματα. Η εικόνα που δημιουγεί ο λογοτέχνης με την αιώρα στο δέντρο τονίζει την τρυφερότητα της ηλικίας που της ταιριάζει το παιχνίδι και η ξενοιασιά, υπενθυμίζοντας την ανθρώπινή της υπόσταση ενώ παράλληλα θεολογεί καθώς αυτό το μικρό κορίτσι αξιώθηκε να γίνει Η Πλατυτέρα των Ουρανών. Ακολουθεί η μεταφορά του ιερού κειμηλίου στο ναό που αναγέρθηκε προς τμήν Της και στολίστηκε στ΄άσπρα, ταιριαστό χρώμα με την αγνότητά Της Παρθένου αλλά και το λαϊκό στοιχείο στο διάκοσμο, τα πιατάκια που κοσμούν τους τοίχους της. Στην τέταρτη στροφή αναφέρεται ο Παπαδιαμάντης με ποιητικό τρόπο στην αρχιτεκτονική της εεκλησίας, στην θέση της σε σχέση με το τοπίο, το σύμπαν καθώς και στην ιδιαίτερη ναοδομία του ιερούν ναού που επιτρέπει στο φως της ημέρας αλλά και στη λάμψη του φεγγαριού να φωτίζει την χώρο, αναδεικνύοντας τις θαυμάσιες αγιογραφίες και τα ξυλόγλυπτα. Ακολουθεί αναφορά στην ευσπλαχνία Της Θεοτόκου όμοια με την ευσπλαχνία του Υιού Της την σχετιζόμενη με το φτωχικό νησί της Σκιάθου ενώ γίνεται χρήση χωρίου από το Ευαγγέλιο « ως πρόβατα μη έχοντας ποιμένα» και αναφορά σε βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης όπως στο Άσμα Ασμάτων εν είδει παρομοίωσης. Μετά ακολουθούν οι θεραπείες ιδιαίτερα σε ασθενείς και δαιμνισμένους των οποίων τα παθήματα είχαν συγκλονίσει ιδιαίτερως τον κοσμοκαλόγερο Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Κλείνει αυτό το ποίημα με την αναγνώριση της θαυματουργικής ιδιότητας της Θεομήτορος που έχει εξαπλωθεί σε όλην την οικουμένη και μια προσωπική παράκληση του ποιητή να του χαρίσει την γαλήνη καθώς ταραγμένος συναισθάνεται την αμαρτωλότητά του.
Στη διαποτισμένη από νόστο εργογραφία του Παπαδιαμάντη είναι ευδιάκριτη η απομάκρινση από τον ρομαντισμό της προυηγούμενης λογοτεχνικής γενιάς «χωρίς το αποφασιστικό βήμα της αντικατάστασης της καθαρεύουσας από τη δημοτική», αλλά τη χρήση του ιδιαίτερου γλωσσικού ιδίωματος τριών «αναβαθμών», της φωτογραφικής απόδοσης μιας λαϊκότροπης έκφρασης, των θρησκευτικών ορολογιών και της σκιαθιώτικης ντοπολαλιάς (Πολίτης). Επικρατεί ο εναγκαλισμό ς του οικείου, χαρακτηριστικό της γενιάς του 1880.Το ποίημα του Παπαδιαμάντη στην Παναγία την Κουνίστρα παρουσίαζει ηθογραφικά και λαογραφικά στοιχεία εντάσσοντάς τα στην ποιητική εμπειρία καθώς και θέματα που άπτονται της ζωής της υπαίθρου.
Η εικόνα Της Παναγίας της Κουνίστρας φυλάσσεται όλον το χρόνο στο Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδας ενώ επιστρέφει στο ομόνυμο Μοναστήρι στις 21 Νοεμβρίου και θεωρείται η πολιούχος της Σκιάθου.
(Πηγές :Ορθόδοξος Συναξαριστής.gr, iEllada.gr, Λίνος Πολίτης, Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1985).
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Παναγία Κουνίτρα
Εικονίστρια
|
Θα μας βρείτε και στα κοινωνικά δίκτυα:
|
||||||
|
|
 |
|
 |
|
 |
|
