Η Δημοτική Ενότητα Αχελώου στα χρόνια της τουρκοκρατίας - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο: Τελικά συμπεράσματα - Επίλογος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5^Ο

ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

 1. Στην περιοχή που σήμερα γνωρίζουμε ως δημοτική ενότητα Αχελώου, κατά τους δύο πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας, υπήρχαν εννέα αυτόνομοι οικισμοί, εκ των οποίων σήμερα δύο δεν κατοικούνται - το Πλίσιβο και η Μα(ρ)κόνα. Από τους υπόλοιπους επτά οι πέντε διατηρούν το όνομά τους μέχρι και σήμερα - Αργύρι, Γριμπιανά, Νεχώρια, Βραγκιανά, Μάραθος, στον οποίο περιλαμβάνεται και η Αραχωβίτσα, - ενώ τα Σελιπιανά μετονομάστηκαν σε Καταφύλλι. Δεν υπήρχε, επίσης, το φαινόμενο του κατακερματισμού σε πολλούς και διασκορπισμένους μικροοικισμούς. Αυτό είναι γνώρισμα της τελευταίας περιόδου ως αποτέλεσμα εύρεσης χώρου εγκατάστασης των πολλών ανθρώπων που αναζητούσαν στην περιοχή καταφύγιο μακριά από τους τούρκους.

 ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ (1454-1455)

Απόσπασμα χάρτη Τρικάλων και Φαναρίου του 1455. Σχεδιάστηκε από τον τούρκο οθωμανολόγο καθηγητή Melek Delilbaşı και δημοσιεύτηκε το 2001. Ο σχεδιασμός στηρίχτηκε στα κατάστιχα των απογραφών του 1454/55. Με τη διαχωριστική γραμμή ορίζονται οι οικισμοί του Ραδοβισδίου που ανήκαν στο Φανάρι: Μάραθος, Νεχώρι, Βραγκιανά, Ραχωβίτσα, Γριμπιανά, Σελιπιανά, Αργύρι καθώς και χωριά της Ευρυτανίας όπως Ζελενίτσα, Ραφτόπουλο μέχρι και τα Λεπιανά. Το σύνολο των οικισμών είναι 15 αντί 17 που γνωρίζουμε από διάφορες μελέτες. Οι οικισμοί που λείπουν είναι το Πλίσιβο και η Μα(ρ)κόνα. Προφανώς ο καθηγητής αδυνατώντας να συσχετίσει τους συγκεκριμένους οικισμούς με επίσημα καταγεγραμμένους σημερινούς οικισμούς και τοποθεσίες, τους παρέλειψε για να μη γίνει λάθος στη τοποθέτηση στο χάρτη. Τα όρια, επίσης, όπως φαίνονται με τη διακοπτόμενη γραμμή είναι σταθερά μόνο από την πλευρά του Αχελώου. Προς τις άλλες κατευθύνσεις αλλάζουν ανάλογα με τους τιμαριούχους και τα τιμάρια που έχουν στην κατοχή τους. Για παράδειγμα το Λιάσκοβο (Πετρωτό) το 1521 ανήκει στο Ραδοβίσδι, ενώ το 1570 καταγράφηκαν 49 τιμάρια ως ανήκοντα στο ναχιγιέ Ραδοβισδίου, μέχρι και η Μεσοχώρα (Beçista ) Τρικάλων.

2. Τόσο η έρευνα αυτή όσο και οι δύο που προηγήθηκαν για το Αργύρι και το Καταφύλλι αποκρούουν διάφορες αυθαίρετες απόψεις, που κατά καιρούς έχουν γραφεί, ότι τα χωριά της νότιας Αργιθέας έμεναν ακατοίκητα μέχρι και την Επανάσταση του 1821. Το αντίθετο ακριβώς συνέβη. Κατοικούνταν αδιάκοπα με τόσο πληθυσμό κάποιες περιόδους, που δεν γνώρισε άλλη εποχή. Η διατήρηση, εξάλλου, των ονομάτων των χωριών μαζί με τη διατήρηση τοπωνυμίων, που οι έρευνες αποκάλυψαν ότι προέρχονται από ονόματα ανθρώπων που έζησαν τον 15^ο αιώνα, αποδεικνύουν την αδιάκοπη και οργανωμένη σε κοινωνία ανθρώπινη παρουσία. Μάλιστα για τους δυο πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας γνωρίζουμε πια: το πόσοι, ποιοι και πως ζούσαν.

 3. Ως συνέχεια του προηγουμένου επισημαίνουμε ειδικά ότι τα Βραγκιανά υπήρχαν με το ίδιο όνομα και με συνεχή ανθρώπινη παρουσία τουλάχιστον από το 1455. Επομένως παράλληλα με την άποψη περί ακατοίκητης περιοχής μέχρι την Επανάσταση του 1821 ακυρώνεται και η άλλη για την προέλευση του ονόματος. Πιο συγκεκριμένα, έχει γραφεί ότι στα χρόνια της Επανάστασης κτηνοτρόφοι από τα Βραγκιανά της Ευρυτανίας εγκαταστάθηκαν στο χωριό, που το ονόμασαν Βραγκιανά, με την προσθήκη «μικρά» για να ξεχωρίζει από τα «μεγάλα» της Ευρυτανίας. Προφανώς πρόκειται για μια λογικοφανή εξήγηση, που όμως, όπως είδαμε, δεν στηρίζεται σε πραγματικά ιστορικά στοιχεία. Θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί: «γιατί να μην ισχύει η άποψη για την προέλευση του ονόματος άσχετα με τον χρόνο μετακίνησης των κτηνοτρόφων;» Ούτε αυτό είναι βέβαιο ότι ισχύει, γιατί η διάκριση σε «μικρά» και «μεγάλα» έγινε από τους τούρκους και αυτό το έκαναν για πολλά χωριά που είχαν το ίδιο όνομα στο ίδιο βιλαέτι. Το γεγονός ότι στα χρόνια της τουρκοκρατίας «μεγάλα» από πλευράς πληθυσμού ήταν το χωριό της Ευρυτανίας, δεν σημαίνει ότι ίσχυε το ίδιο και την άγνωστη εποχή που ονομάστηκαν έτσι τα Βραγκιανά του Αχελώου. Εξάλλου στον 20^ο αιώνα τα πράγματα πληθυσμιακά ανατράπηκαν. Επομένως, θα μπορούσε να είχε συμβεί και το αντίθετο. Κοντολογίς, και τα δύο χωριά με το όνομα «Βραγκιανά» υπάρχουν σίγουρα από το 1455. Το ποιο από τα δύο ονομάστηκε πρώτο και πότε κανείς δεν το γνωρίζει, όπως είναι άγνωστο αν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ τους. Από μόνη της η ονομασία δεν δηλώνει υποχρεωτικά συσχετισμό, ιδιαίτερα χωρίς να γνωρίζουμε την ετυμολογία και τη σημασία της λέξης «Βραγκιανά».

 4. Στα Βραγκιανά, επίσης, υπάρχει μια περιοχή, όπου υπάρχουν δείγματα προχριστιανικού οικισμού και ονομάζεται Κατούνιστα. Το όνομα - έχει γραφτεί και αυτό - ότι οφείλεται σε κάποιους κατοίκους της περιοχής, που έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στην Κατούνα Ξηρομέρου. Η εξήγηση αυτή προφανώς και δεν μπορεί να ισχύει. Θα μπορούσε να ήταν πιθανή, αν έλεγε το αντίθετο, ότι δηλαδή εγκαταστάθηκαν κάποιοι προερχόμενοι από την Κατούνα Ξηρομέρου. Όμως, όπως ήδη παρουσιάσαμε στην πληθυσμιακή απογραφή του 1506 έχουμε 9 καταγραφές οικογενειών που τοποθετήθηκαν από τον σπαχή προερχόμενοι από την Καλιγιόνα (Kaliyona), που είχε και δεύτερο όνομα Κατούνα (Katuna) και μια οικογένεια από την Κατάνιτσα (Kataniç), που αποτελεί μια σλαβόφωνη παραλλαγή της Κατούνας. Το γεγονός αυτό οδηγεί σχεδόν με βεβαιότητα στην προέλευση της ονομασίας της περιοχής. Εκεί εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες από τον σπαχή, ενώ φαίνεται οι ίδιοι από τα δυο ονόματα του χωριού προέλευσής τους προτιμούσαν το Κατούνα με σλαβόφωνη κατάληξη. Το πως λεγόταν παλιότερα ή στην αρχαιότητα η τοποθεσία σίγουρα δεν το γνωρίζουμε, αλλά τώρα μάθαμε: γιατί ονομάζεται έτσι και από πότε.

 5. Η ύπαρξη του οικισμού Μα(ρ)κόνα αποτελεί σίγουρα μια αποκάλυψη της έρευνας ενός εντελώς άγνωστου οικισμού, που δεν διασώθηκε ούτε ως τοπωνύμιο. Το πέρασμα τόσων αιώνων από την ύπαρξή του έσβησε τα όποια ίχνη μπορούσαν να προσδιορίσουν με ακρίβεια την τοποθεσία του. Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι βρισκόταν πολύ κοντά στα Γριμπιανά και το πιθανότερο μεταξύ Γριμπιανών και Νεοχωρίου.

 6. Το Πλίσιβο ως τοπωνύμιο ήταν γνωστό και ότι κατοικούνταν επί τουρκοκρατίας. Στην έρευνα για τα Σελιπιανά - Καταφύλλι έγινε η ταυτοποίησή του ως αυτόνομου οικισμού, ενώ τώρα γνωρίσαμε τα επιμέρους στοιχεία, που μόνο αναμενόμενα δεν ήταν. Τώρα πια γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι στη συγκεκριμένη περιοχή υπήρχε οργανωμένος και αυτόνομος οικισμός σίγουρα μέχρι το 1680. Το πότε ακριβώς διαλύθηκε και γιατί μας είναι άγνωστο.

 7. Τα Γριμπιανά και το Νεχώρι ήταν μεν γνωστοί ως οικισμοί, όχι όμως και η δυναμικότητά τους. Σε κάποιες μάλιστα περιόδους οι κάτοικοι αυτών σε σύγκριση με τους άλλους οικισμούς ήταν οι πιο ευκατάστατοι. Η απουσία, όπως ήδη αναφέραμε, του Νεοχωρίου από τους καταλόγους των ιεροδικαστών την περίοδο 1662-1678 μπορεί να δείχνει διάλυση του οικισμού μπορεί και όχι. Αν είχαμε για αυτήν την περίοδο απογραφές τιμαριούχων θα γνωρίζαμε την πραγματικότητα. Στους ιεροδικαστικούς κώδικες δεν καταγράφονται όλοι οι οικισμοί του βιλαετιού αλλά μόνο εκείνοι που καλούνται να πληρώσουν τον συγκεκριμένο φόρο, ενώ στις απογραφές των τιμαριούχων δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Τα Γριμπιανά από την άλλη, την περίοδο αυτή φαίνεται να διανύουν μεγάλη κρίση. Δεν υπάρχει η παλιά ευρωστία. Το πότε θα διαλυθούν ως οικισμός δεν είναι γνωστό.

 8. Όπως ήδη αναλύθηκε ο πληθυσμός ήταν πολύς και όχι μόνο για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Στον πίνακα που ακολουθεί οι αριθμοί αποκαλύπτουν την πραγματικότητα. Στην 1^η στήλη είναι οι οικισμοί επί τουρκοκρατίας. Η 2^η στήλη περιλαμβάνει τα τέσσερα χωριά, στα οποία είναι ενταγμένοι όσοι από τους παλιούς οικισμούς υπάρχουν αλλά και οι νεότεροι. Οι υπόλοιπες στήλες καταγράφουν τον πληθυσμό όπως διαπιστώθηκε σε 6 απογραφές. Ο πληθυσμός του Μαράθου στην απογραφή του 1896 εμπεριέχεται στα Βραγκιανά.

 Όπως διαπιστώνουμε, μόνο στις μεταπολεμικές απογραφές ο πληθυσμός είναι μεγαλύτερος του 1506. Η μεγαλύτερη συσσώρευση κατοίκων κατά την οθωμανική περίοδο βρίσκεται στο Καταφύλλι, αφού μαζί με το Πλίσιβο συγκεντρώνουν 741 κατοίκους. Στη νεότερη εποχή ο περισσότερος πληθυσμός που κατοίκησε σε όλο το Καταφύλλι ήταν 460 άτομα, το 1961. Τα Βραγκιανά παρουσιάζουν αντίθετη εικόνα. Λιγότερος πληθυσμός τότε, 750 άτομα, αυξημένος στη νεότερη εποχή, 1254 το 1961.

 5. Η κατοίκηση όμως της περιοχής από τόσους ανθρώπους, που είναι γεωργοκτηνοτρόφοι, έχει σοβαρές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον. Για να ζήσουν οι άνθρωποι αυτοί καλλιεργούσαν ό,τι μπορούσε να καλλιεργηθεί, ενώ τα αιγοπρόβατα τρέφονταν από τη φύση. Στα παραπάνω, αν προσθέσουμε και την ανάγκη για καυσόξυλα, αντιλαμβανόμαστε ότι η εικόνα των καταπράσινων χωριών μας που συναντούμε σήμερα, δεν υπήρχε ούτε τότε, αλλά ούτε και στις δεκαετίες του 40, 50, και 60, που οι κάτοικοι ήταν πολλοί και ζούσαν ως γεωργοκτηνοτρόφοι. Επειδή η εικόνα έχει μεγαλύτερη δύναμη από τα λόγια, θα παραθέσουμε τρία αποσπάσματα από τους χάρτες του Εθνικού Κτηματολογίου, στους οποίους μπορούμε να δούμε πως ήταν τα χωριά: Αργύρι, Καταφύλλι και Βραγκιανά στους κεντρικούς οικισμούς το 1945 και πως είναι σήμερα. Αν και οι χάρτες του 1945 είναι ασπρόμαυροι, διακρίνονται οι συνέπειες της εντατικής καλλιέργειας και αποψίλωσης των δασών. Ανάλογη εικόνα, υπήρχε και την περίοδο της τουρκοκρατίας.

 ΑΡΓΥΡΙ 2016

ΑΡΓΥΡΙ 1945

ΚΑΤΑΦΥΛΛΙ 2016

ΚΑΤΑΦΥΛΛΙ 1945

ΒΡΑΓΚΙΑΝΑ 2016

ΒΡΑΓΚΙΑΝΑ 1945

6. Η εντατική όμως καλλιέργεια μαζί με την αποψίλωση των δασών οδηγεί και σε εδαφολογικές αλλαγές. Οι μεγάλες διαβρώσεις που επέφεραν οι πλημμύρες σε πάρα πολλά σημεία όλης της περιοχής είναι διακριτές και από μη ειδικούς. Οι κατολισθήσεις, επίσης, λόγω σύστασης του εδάφους είναι γνώρισμα όλων των Αγράφων. Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν αρκετές εδαφολογικές αλλαγές κατά τη διάρκεια όλων αυτών των αιώνων.

 7. Στα στοιχεία που μας έδωσε η έρευνα αν προσθέσουμε και τις γενικότερες γνώσεις για τον τρόπο ζωής εκείνης της εποχής στα Άγραφα, μπορούμε να σκιαγραφήσουμε καλύτερα την καθημερινότητα των ανθρώπων. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε οικισμό παίζουν οι προεστοί. Αυτοί διοικούν το χωριό. Ο επικεφαλής θα έρθει σε συμφωνία με τον τούρκο σπαχή για τον καθορισμό των φόρων. Αυτός θα τους κατανείμει ανά εστία, θα τους συλλέξει και θα τους παραδώσει στον σπαχή. Υπάρχουν όμως και άλλοι φόροι, που με το πέρασμα των χρόνων, γίνονται περισσότεροι και δυσβάσταχτοι που πρέπει να συγκεντρωθούν και να αποδοθούν στον σούμπαση, στον σαντζάκμπεη, στην Υψηλή Πύλη. Από την άλλη η προστασία από ληστές και κλέφτες εξασφαλίζεται με τους αρματολούς, που και αυτοί πληρώνονται από τους κατοίκους των χωριών. Το πόσο, ρυθμίζεται κάθε φορά από τα συμβούλια των προεστών όλων των Αγράφων, στα οποία συμβούλια παίρνονται και άλλες αποφάσεις.

 8. Αν και οι δύο πρώτοι αιώνες της Τουρκοκρατίας ήταν σχετικά ήρεμοι, χωρίς επαναστάσεις και συγκρούσεις, πάντοτε η σχέση με τους τούρκους δεν έπαυε να προσφέρει εκπλήξεις και αναστατώσεις. Επιπλέον, οι ασθένειες και ειδικότερα η πανούκλα ήταν μια ακόμα μεγάλη απειλή και αιτία απώλειας πολλών ανθρώπων. Το ίδιο αποτέλεσμα είχαν και οι ασθένειες στα ζώα που τα αποδεκάτιζαν. Με όλα αυτά αντιλαμβανόμαστε ότι αναφερόμενοι σε «βιοτικό επίπεδο» είναι μια έννοια σχετική που ανατρέπεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Σίγουρα η ζωή τους σε σχέση με τους χριστιανούς του κάμπου είναι καλύτερη. Δεν έχουν τούρκους μόνιμους κατοίκους, αισθάνονται ελεύθεροι, ενώ με όσα παράγουν καταφέρνουν και επιβιώνουν. Οι δύο πρώτοι αιώνες είναι αναμφίβολα καλύτεροι από τους τελευταίους.

 9. Γνωρίζουμε, ακόμα, ότι παντρεύονταν σε μικρή ηλικία. Όσα αγόρια γίνονταν 15 χρόνων καταγράφονταν ως ενήλικοι και μέχρι να παντρευτούν, φορολογούνταν ως ανήκοντες στην κατηγορία Mücerred, δηλ. ανύπαντροι - ενήλικοι, ενώ τα ανύπαντρα κορίτσια φορολογούνταν ως χήρες. Επιπλέον, ένας συνδυασμός έμμεσων πληροφοριών και γνώσεων μπορεί να μας οδηγήσει στο πως αναπτύχθηκαν τα πανηγύρια. Είδαμε στις απογραφές ότι τα Σελιπιανά παρήγαγαν τις μεγαλύτερες ποσότητες σιταριού και κριθαριού. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι ο μεγαλύτερος σιτοβολώνας τους ήταν τα Κελάρια. Γνωρίζουμε, ακόμα, ότι οι τούρκοι σπαχήδες ήταν παρόντες στο θερισμό - αλώνισμα και τον φόρο της «δεκάτης» στους πρώτους αιώνες τον εισέπρατταν σε είδος, δηλαδή σε σιτάρι ή κριθάρι, που τοποθετούσαν σε κρατικές φυλασσόμενες αποθήκες, δηλαδή κελάρια. Οι κάτοικοι της περιοχής ξέρουν και τώρα το σημείο που ακριβώς ήταν τα κελάρια. Αυτά, βέβαια, σχετίζονται με την ονομασία της περιοχής, αλλά, όπως θα δούμε και με τα πανηγύρια. Φανταζόμαστε ότι σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του χωριού την εποχή του θερίσματος και αλωνίσματος έχουν κατέβη στα Κελάρια, για να μαζέψουν τη σοδειά τους, βοηθώντας φυσικά οι οικογένειες η μια την άλλη. Αναμφίβολα πρόκειται για την κορυφαία ετήσια οικονομική δραστηριότητά τους. Από αυτή εξαρτάται η ζωή τους. Βοηθός τους για να πάνε όλα καλά δεν είναι άλλος παρά μόνο ο Θεός. Και κάποιος παπάς του χωριού έψαξε και βρήκε ένα άγιο που να γιορτάζει αυτές τις μέρες, του αλωνίσματος, που όλο το χωριό είναι εκεί. Και φυσικά βρήκε την Αγία Κυριακή, που γιορτάζει στις 7 Ιουλίου. Έτσι πρώτα θα ευχαριστούσαν τον Θεό για τη σοδειά τους και μετά θα γλεντούσαν όλοι μαζί. Η έλλειψη νερού και σκιάς μπορεί να ήταν προβλήματα της περιοχής, ξεπερνιούνται όμως εύκολα, όταν ο σκοπός είναι υπέρτερος. Όλους αυτούς τους αιώνες, μέχρι τις μέρες μας, πληθυσμιακά τίποτα δεν είναι ίδιο. Άνθρωποι έχουν έρθει από διαφορετικές κατευθύνσεις, ενώ άλλοι έφυγαν προς άλλες. Στο συλλογικό όμως υποσυνείδητο καταγράφηκε ότι το πανηγύρι των Σελιπιανών γίνεται της Αγίας Κυριακής, στα Κελάρια. Αν στόχος του πανηγυριού ήταν το γλέντι και η συνύπαρξη, θα το έκαναν στο χωριό, όπου υπήρχαν όλες οι συνθήκες. Ας δούμε όμως και μια αξιοπρόσεκτη σύμπτωση(;). Και τα τέσσερα παραδοσιακά πανηγύρια που υπάρχουν από παλιά στην περιοχή συνδέονται με εκκλησίες - όπως με την Αγία Κυριακή - που βρίσκονται εκτός οικισμών. Στο Αργύρι το πανηγύρι γίνεται του προφήτη Ηλία, το εκκλησάκι του οποίου είναι ψηλά στο βουνό. Στα Βραγκιανά συμβαίνει το ίδιο με τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, ενώ τα πανηγύρια τελειώνουν με τη Γέννηση της Θεοτόκου, κι αυτό μακριά από το κέντρο κάποιου χωριού.

 10. Αναμφίβολα σε όλους μας υπάρχει το ενδιαφέρον να γνωρίσουμε όχι μόνο το συλλογικό παρελθόν μας αλλά και το ατομικό, πράγμα όμως που αντικειμενικά είναι ανέφικτο να συμβεί. Τα επώνυμα σε τόσο βάθος χρόνου δεν μπορούν να δώσουν τέτοιες πληροφορίες. Ειδικότερα με τη συνήθεια της χρήσης των πατρωνύμων ως επωνύμων χάνονται τα ίχνη σε ελάχιστα χρόνια. Αν θέλαμε πάντως να δώσουμε - από τα στοιχεία των απογραφών - σε κάποιο επώνυμο προσοχή είναι ο Πινακός που συναντούμε στα Βραγκιανά σε όλες τις απογραφές. Προσθέτοντας την πολύ συχνή κατάληξη -ούλας προκύπτει ο Πινακούλας, επίθετο που συναντάμε στο Αργύρι. Παρατηρώντας, επίσης, τα μικρά ονόματα σε όλους τους οικισμούς βρίσκουμε μια ασυνήθιστη για την εποχή μας συχνότητα του ονόματος Στάθης, το οποίο τελικά έμεινε ως επίθετο στα Βραγκιανά. Το χωριό του Αργυρίου φαίνεται ότι οφείλει το όνομά του σε κάποιον Αργυρό, που τον συναντάμε ως επίθετο το 1455. Φυσικά θα πρέπει να είναι κάποιος πρόγονός του, αλλά όχι και πολύ μακρινός. Υπάρχουν, επίσης, επώνυμα που συναντήσαμε στις απογραφές που διασώζονται σε άλλα χωριά, όπως ο Θόδωρος Κορλός. Σίγουρα για την ιστορικότητα μιας περιοχής σημαντικό ρόλο παίζουν τα τοπωνύμια χωραφιών, μικρών περιοχών, που προέρχονται από κατοίκους που ζούσαν τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας και τα συναντάμε στην απογραφή του 1455. Στο Καταφύλλι, διασώζονται έξι τέτοια τοπωνύμια (Μαλούση, Μάνθη, Πίρλη, Βρατήλα, Παπαθοδώρου, Παπαδιές), ενώ από το Πλίσιβο η Μόρφω (Γιανιτσοπούλου) μας άφησε το όνομά της όχι μόνο ως τοπωνύμιο αλλά και ως τροφή να πλάθει μύθους η φαντασία μας. Ανάλογα παραδείγματα θα υπάρχουν και στα άλλα χωριά, που είναι δυνατόν να εντοπιστούν μετά τη δημοσίευση των ονομάτων. Όσον αφορά στη γνώση του οικογενειακού μας παρελθόντος έχουμε τη δυνατότητα να φτάσουμε στο 1843, σχεδόν 200 χρόνια πριν. Το katafylli.gr έχει πρόσφατα δημοσιεύσει τα «Μητρώα αρρένων» των πρώην Κοινοτήτων της Δημοτικής ενότητας του Αχελώου, τα οποία μάλιστα είναι ταξινομημένα και κατά χρονολογική σειρά και κατά επώνυμο.

 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 Όπως όλα τα ταξίδια έτσι και το δικό μας ταξίδι στο χρόνο έφτασε στο τέλος του. Μάθαμε πολλά, κατανοήσαμε περισσότερα για μια εποχή πολύ δύσκολη και για έναν τόπο που είναι συνδεδεμένος με τη δική μας ζωή.

 Σκορπισμένοι οι περισσότεροι - σχεδόν όλοι - στον ελλαδικό και παγκόσμιο χώρο ένα ταξίδι γνώσης της ιστορίας του τόπου καταγωγής μας δεν έχει μόνο συναισθηματική αξία∙ δίνει ταυτότητα. Ο προσδιορισμός του τόπου καταγωγής δεν συνοδεύεται από αμηχανία και αοριστία, αλλά από αυτοπεποίθηση και σιγουριά γι’ αυτό που ο άλλος - ο ερωτών - αγνοεί.

 Βέβαια όλα τα ταξίδια, δεν λύνουν όλες τις απορίες. Πολλές φορές μάλιστα συμβαίνει και το αντίθετο. Γεννιούνται περισσότερες, πόσο μάλλον που στο δικό μας ταξίδι έμειναν δύο αιώνες κενοί, περιμένοντας στο μέλλον κάποιους να τους καλύψουν.

 Και μιας και ο λόγος για ταξίδια, ας κλείσουμε με αυτό. Τα χωριά μας αυτήν την περίοδο διανύουν την πιο όμορφη και προσεγγίσιμη εκδοχή τους. Όλες οι εποχές του έτους είναι μαγευτικές και ιδανικός ταξιδιωτικός προορισμός. Εκεί μιλάει μόνο η φύση χωρίς να αφήνει καμιά απ’ τις αισθήσεις μας παραπονεμένη. Καταπράσινη όσο ποτέ και με μια ηρεμία να δίνει χώρο ακόμα και στα μικρά έντομα να ακουστούν. Από την άλλη υπάρχουν όλες οι υποδομές, ενώ και οι δρόμοι έχουν βελτιωθεί, με αποτέλεσμα να μπορεί κάποιος όχι μόνο να φτάσει αλλά και να κυκλοφορήσει στα άλλα χωριά της Αργιθέας και όχι μόνο. Ας ευχηθούμε, λοιπόν, καλά ταξίδια γνώσης και τέρψης που προορισμό θα έχουν τον «δικό» μας τόπο.

 

Θα μας βρείτε και στα κοινωνικά δίκτυα: